poniedziałek, 22 lutego 2016

"Szawle, ty nie masz syna". Moje wrażenia i opinie na temat filmu László Nemesa

Ok wracamy do Oscarowych pogaduszek. Kolejny film jaki zobaczyłam po "Zjawie" nie był ani trochę śmieszny. Ani razu nie miałam też poczucia, że źle zrobiłam siedząc w kinie. Jest to bez wątpienia jeden z tych filmów, na który nie można wybrać się "o tak!" po prostu, bez wcześniejszego przygotowania. Film inny, choć temat często poruszany. Pewnie zastanawiacie się, która produkcja z nominowanych w głównej kategorii, odpowiada przytoczonemu wyżej opisowi. Otóż kolejny seans jaki zafundowałam sobie w kinie to "Syn Szawła" tegoroczny węgierski kandydat do statuetki, w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. Nie wiem czy jest możliwość zobaczenia tego filmu w multipleksie, jeżeli tak, to o zgrozo, wybierzcie się do kina studyjnego. Nie mówię tego, żeby Was naciągnąć, nie. Też nie dlatego, że mam zacięcie hipsterskie, a miejsc popularnych nienawidzę. Jak już wcześniej na blogu pisałam, nie przeszkadza mi ani jedno ani drugie, ale musicie przyznać mi rację, że filmów o obozie koncentracyjnym nie można oglądać w miejscu, gdzie z prawej ktoś je popcorn, z lewej siorbie Coca-colę, a z tyłu słychać stukanie w plastikowe opakowanie, gdzie ktoś moczy w sosie serowym chrupkie nachosy, no po prostu się nie da...




Już zdradziłam jaki jest motyw przewodni najnowszego dzieła László Nemesa, ale nie dajcie się zwieść, że oto "znowu" poruszany jest temat obozów koncentracyjnych w kinie współczesnym. W swoim krótkim, acz można by rzec intensywnym życiu, filmów, w których poruszana była kwestia Holocaustu i II  wojny światowej  widziałam na prawdę sporo. Za każdym razem po seansie czułam się przygnębiona, wątpię, że ktoś może powiedzieć, iż miał inne odczucia, bez względu czy była to produkcja Hollywoodzka czy Europejska. Z biegiem czasu jednak zaczęłam oczekiwać czegoś innego, wiem, że w tak poważnym temacie nie ma co przedobrzać i zmienić. Życie niestety daje nam częściej gorsze scenariusze niż fikcja, dlatego nie zrozumcie mnie źle, chodzi mi bardziej o wątek poboczny. Na 6. edycji festiwalu Ragio Fun miałam możliwość zobaczyć film "Letnie Przesilenie" i choć historia rozgrywa w latach 1939-1941, temat obozów koncentracyjnych ciąży nad bohaterami i widzami jako złowrogie widmo. W rozmowie przed pokazem, aktorka Agnieszka Krukówna, mówiła o tym jak trudno pozyskać środki na "kolejny" film o II wojnie światowej. Widzowie chcą powiewu świeżości w kinach i taki też był ten film. Ze względu na otwarte zakończenie, produkcje Michała Rogalskiego można zanalizować i zinterpretować na wielu płaszczyznach, ze względu na bohaterów tragicznych czy też związać swój wywód z kobietami, które sprowadzają nieszczęście, nie tylko na mężczyzn.

Jednak wróćmy do sedna naszego wywodu - "Syn Szawła" to film, który na wielu płaszczyznach udowadnia, że mimo braku efektów specjalnych czy też elementów 3D, można przeżyć dosłownie na własnej skórze obraz wizualny zarejestrowany przez kamerę. Muszę się przyznać, że przez cały seans miałam nudności i zawroty głowy. Niedyspozycja nie była związana z tematem, choć też nie był mi obojętny, ale było to spowodowane perspektywą z jakiej ukazana jest fabuła filmu. Reżyser a z nim również operator zaserwował widzom jazdę bez trzymanki, ponieważ oto z perspektywy pleców Szawła przeżywamy codzienność sonderkommando. Na początku, sposób w jaki ukazana jest rzeczywistość jest dość uciążliwy, ale z czasem odzywa się nasza natura wojerystyczna. Wprawdzie nie odczuwamy podniecenia seksualnego, ale zaczynamy mrużyć oczy, aby dostrzec co dzieje się w drugim, mniej widocznym planie. Czujemy odór miejsca, strach ludzi, przenikającą nas do głębi wrogość i jednocześnie zniechęcenie do wszystkiego.

Właściwa akcja rozgrywa się w momencie, gdy Seul wśród zagazowanych Żydów znajduje jeszcze na wpółżywego chłopca, którego odnośni do lekarza. Ten wzywa wyższego rangą SS-mana, aby ocenił stan zdrowia chłopca i wydał rozkaz co należy zrobić dalej. Na oczach głównego bohatera, żołnierz gołymi rękami dusi chłopca, następnie rozkazuje zaniesienie go do kostnicy, aby wykonać sekcję zwłok. Wtedy to Szaweł za wszelką cenę próbuje dostać się do ciała młodocianego, aby je zakopać w ziemi w obecności rabina. Ten jedyny cel towarzyszy mu (oraz nam) przez cały film czyli równo 1h 47 min. Jak widać na przykładzie filmu nie potrzebne nam są wybuchy bomby, wyuzdane sceny seksualne czy przystojni, wysportowani aktorzy, żeby przykuć naszą uwagę i wzbudzić nasze zainteresowanie.
Długo zastanawiałam się jak zinterpretować słowa wypowiadane do głównego bohatera "Szawle, ty nie masz syna". Do końca nie wiemy, czy Seul był rodzicem czy też nie. Znalezienie chłopca pokryło się z informacją, że aktualny oddział sonderkommando należy zlikwidować i zamienić na nowy. Gdy człowiek nie ma nic do stracenia i znajduje się u progu życia, szuka motywacji, aby jeszcze funkcjonować o prawie zdrowych zmysłach. Inni starali się ostatkami sił bronić, przeżyć, jednak na jak długo? Seul postawił na godność i ochronę człowieczeństwa. Można też iść o krok dalej i szukać nawiązania do biblijnego odpowiednika Szawła. Na początku prześladowca chrześcijan, podobnie jak filmowy Seul, który wraz z innymi pomagał zaprowadzić innych Żydów do komory gazowej, aż do momentu nawrócenia i przeciwstawienia się oprawcom. Jednak uważam, że jest to spore nad interpretowanie tekstu wizualnego. Ale kto wie?

Dla zachęcanie, aby wybrać się na ten film do kina, póki jest jeszcze wyświetlany mogę dodać jedno - sala była pełna, o godzinie 16:00 w środku tygodnia. Widzieliście już ten film?

7 komentarzy:

  1. W końcu artykuł, który mnie zachęcił do obejrzenia tego filmu. Dzięki Ci bardzo!

    rafaubloguje.blogspot.com/

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cieszę się, mam nadzieję, że się nie zawiedziesz :)

      Usuń
  2. Nie słyszałam o tym filmie. Bardzo lubię taką tematykę więc muszę koniecznie go zobaczyć. Świetnie to opisałaś :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję za miłe słowa :*:* Cieszę się, że mogłam przybliżyć tematykę tego filmu i zachęcić kogoś do zobaczenia :)

      Usuń
  3. Nie, ale nie przepadam za tą tematyką, wydaje mi się, ze wszystko juz zostało powiedziane.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Też mi się tak wydawało, do czasu kiedy nie poszłam na ten film, to w jaki sposób ukazana jest historia jest na prawdę wstrząsające. Mam nadzieję, że to pewniak Oscarowy :)

      Usuń
  4. nie widzialam tego filmu, ale kadry, które umieściłam w opisie wyglądają zachęcająco.
    domyślam się, że nie każdeo pasuje taka tematyka, ale myślę, że warto obejrzec, bo film porusza bardzo ważne kwestie.

    OdpowiedzUsuń